Bir süredir incelemediğim denizcilik temalı not defterlerime geçen hafta içinde şöyle bir göz atacağım geldi ve sayısız sayfaların içerisinde birden karşıma ünlü Antik Yunan bilim insanı ve filozofu “Aristo”nun şu sözü çıkıverdi: "Yeryüzünde üç tür insan vardır: yaşayanlar, ölüler ve denizde olanlar." İşte bu sözden yola çıkarak hem bu haftaki köşe yazımın başlığının büyük bölümünü oluşturdum, hem de “denizde olanlar”ın günümüzde en fazla bulunmayı yeğlediği taşıtların başında gelen “kruvaziyer”leri irdeleyen mütevazi bir liste yapmaya karar verdim. Fakat dilerseniz, yazımın başında sizlere Aristo (Aristoteles) Usta hakkında hayli özet şu bilgileri aktarayım. Kendisi M.Ö. (Milattan Önce) 384-322 yılları arasında yaşamış ve öğretmeni Platon ile birlikte Batı düşüncesinin otorite niteliğine sahip en önemli iki düşünüründen biri sayılır. Fizik, astronomi, felsefe, mantık, edebiyat, ahlak, siyaset ve biyoloji gibi konularda pek çok yapıt vermiş olan Aristo, modern çağa kadarki felsefeye ilkeleriyle âdeta ışıldak tutmuştur. Bir süre Büyük İskender’e de hocalık yapan Aristo’nun en önemli felsefi özellikleri arasında, sağduyuya olabildiğince yakınlığı ve sistemli bir çalışma yöntemini benimsemesi gösterilmektedir.

21’inci yüzyıldan itibaren kimilerinin “bir tür ulu yaşam koçu” diye de kabul ettiği Aristo Usta’yı sonsuzluktaki makamında saygıyla selamladıktan sonra biz gelelim onun “denizde olanlar” diye tanımladıklarının imkânı olan şanslı grubunun şimdilerde neredeyse kabinleriyle güvertelerini hiç terk etmek istemedikleri kurvaziyerlere. O kruvaziyerler ki, yaklaşık 20 yıl önce “yüzen otel”lere benzetilirken artık eriştikleri boyutlardan ötürü genelde “yüzen kasaba” diye anılmakta ve adına “turizm” denilen devasa “bacasız fabrika”nın temel bileşenlerinden biri haline gelmiş durumdalar.

Giderek hızla küreselleşen dünyamızda, turizm sektörü son otuz senede hayli ivmeli bir yükselişe geçerek, global ekonomiyi olumlu yönde etkileyen unsurlar arasına girmeyi başarmıştır. Her ne kadar, yakın geçmişte gezegenimizin farklı bölgelerinde ciddi terör olayları meydana gelmesine rağmen, insan belleğinin yaşanılan kötü olayları ve deneyimleri bilimsel açıdan henüz tam aydınlatılamamış, gizemli biçimdeki çabuk unutma yeteneği sayesinde turizm sektöründeki geçici sarsıntılar asla korkulan boyutlara ulaşmamıştır. Öte yandan turizm, doğru ve sürekli yatırım yapıldığı müşterilere yani turistlere sunulan hizmetin kalitesi düşürülmediği takdirde, ülkelerin aşırı zorlanmadan son derece tatlı kârlara ulaşabilecekleri bir sektördür. Bu bağlamda turizm, haklı biçimde gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerin gündeminde ön sıralara oturmuş ve daha fazla turist ve turizm geliri elde edebilmek için söz konusu ülkelerin yeni ve özgün arayışlara girmeleriyle sonuçlanmıştır. Benzer şekilde, günümüz turizm profesyonelleri de “deniz-güneş-kum-tarihi eser” merkezli turizm anlayışından sıyrılıp, alternatif turizm çeşitleri üzerine odaklanmaya başlamışlardır. 2000’li yıllarla birlikte dünya genelinde önemli gelişmelerin yaşandığı kruvaziyer turizmi de bu durumun pek de sürpriz sayılmayacak bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Şaşılacak biçimde, kruvaziyer sektörü dünya turizminin diğer alanlarına göre daha hızlı, kararlı ve sürekli bir büyüme grafiği göstermektedir. Havayolu, demiryolu ve karayolu ulaştırma araçlarının aksine, ticari denizciliğin bu yükselen parlak yıldızında taşıtların yani kruvaziyer gemilerinin sürati değil, büyüklüğü-ferahlığı, konforu ve rahatlığı ile yolcularına/konuklarına sunduğu hizmetlerin adeta sayısızlığı ön plandadır. Elde edilmelerini takiben detaylı biçimde değerlendirilen istatistikler, kruvaziyer sektörü ve ticari denizcilik dünyasının önde gelen uzmanlarının tarafsız görüşleri ve birbiri ardı sıra denizlere açılan son teknoloji ürünü mega gemilerin hepsi bir bütün olarak ortaya konulduğunda, kruvaziyer sektörünün 2027 yılına kadar çok ciddi bir ekonomik kararsızlık dalgalanması yaşamadan renkli rüyaları zorlayacak biçimde büyümesine devam edeceği görüşüne işaret etmektedir [Elbette açık denizlerde kritik bir güvenlik sorunu belirmediği ve “Costa Concordia” türü talihsiz ve bir o kadar da şaşırtıcı kazalar yaşanmadığı müddetçe]. Bundan başka, günümüzden söz konusu tarihe dek 100’ü aşkın farklı boyutta kruvaziyerin dünya denizlerinin suları ve limanlarıyla tanışacağı tahmin edilmektedir. Sadece 2019 senesi bitmeden, değişik büyüklük ve özellikte toplam 19 adet kruvaziyer gemisi enginlere açılacaktır.

Ülkemiz açısından da hiç şüphesiz büyük önem arz eden kruvaziyer sektörü, oldukça fazla sayıda nedenden dolayı özellikle yaklaşık son dört senedir başta İstanbul ve İzmir olmak üzere diğer kruvaziyer limanlarımızda bir tür kan kaybı yaşanmasına yol açmıştır. Bununla birlikte, içinde bulunduğumuz 2019 yılından başlayarak yeniden geçmiş senelere ait adeta süper bir canlılığın kruvaziyer limanlarımızı etkisi altına alacağına dair olumlu sinyaller çoktan somutlaşma rotasına girmiştir diyebiliriz. Sözünü ettiğim bu durgun dönem boyunca Akdeniz ve dolayısı ile Ege Denizi kruvaziyer turizmi popülaritesinin beklenenin üzerinde artması doğallıkla Kuşadası, Bodrum, Antalya ve Marmaris limanlarımızı görece çok daha az oranda olumsuz etkilemiştir. İstanbul'a, 4 yıl aradan sonra ilk kruvaziyer gemisinin [Seven Seas Voyager] gelerek, Sarayburnu rıhtımına yanaşması ve yine 4 yıl aradan sonra ilk kruvaziyer gemisinin İzmir Alsancak Limanı’na da önümüzdeki temmuz ayında ulaşacağı haberi, yolcu trafiği açısından söz konusu iki gözde liman şehrimiz için müthiş sevindirici gelişmelerdir.

Köşemin takipçisi LOJİPORT okurları! Bu pazar günkü yazımda sizlerle hatırı sayılır miktarda tarafsız kruvaziyer sektörü yazılı kaynağını gözden geçirerek, geride bıraktığımız 2018 yılının son 6 ayı ile içinde bulunduğumuz 2019 senesinin ilk 4 ayına ait aşağıda dilerseniz gözden geçirebileceğiniz ayrı sınıflardan gemileri barındıran “en iyi kruvaziyer şirketleri” listesi (daha doğrusu listeleri) oluşturdum. Olabildiğince tarafsız ticari denizcilik uzmanı ve kruvaziyer sektörü çalışanı görüşüyle yolcu memnuniyeti gibi değişkenler doğrultusunda,                 3 farklı ana listedeki şirketleri güncel popülaritelerine göre 1’den 10’a dek sıraladım. Ayrıca 3 okyanus kruvaziyeri listesi dışında, son birkaç yıldır bilhassa Avrupa’da iyiden iyiye gözdeleşen nehir kruvaziyeri hakkında da bir liste yapmayı uygun buldum. Son olarak da, dünya denizlerindeki favori kruvaziyer bölgelerinin en beğenilen gemicilik şirketlerini kapsayan bir liste daha meydana getirdim. Bütün benzeşen listeler gibi, elbette sizlerle paylaştığım bu listeler de kesin ve tam bir örnek teşkil etmekten uzaktır ve dileyen gemiseverler ilgili listeleri kendi kişisel araştırmaları sonucu elde ettikleri verilere dayanarak kısaltıp uzatabilirler.

● OKYANUS KRUVAZİYERLERİNİN EN BAŞARILI GEMİCİLİK ŞİRKETLERİ

*BÜYÜK KRUVAZİYER GEMİLERİ [2500’den fazla yolcu taşıyanlar]

1 - Cunard Line

2 - Disney Cruise Line

3 - Princess Cruises

4 - Holland America Line

5 - Celebrity Cruises

6 - Royal Caribbean International

7 - Norwegian Cruise Line

8 - Carnival Cruise Line

9 - MSC Cruises

10 - Costa Cruises

*ORTA BOYUTTA KRUVAZİYER GEMİLERİ [500-2000 arası yolcu taşıyanlar]

1 - Crystal Cruises

2 - Viking Ocean Cruises

3 - Seabourn Cruise Line

4 - Regent Seven Seas Cruises

5 - Cunard Line

6 - Oceania Cruises

7 - Disney Cruise Line

8 - Silversea

9 - Princess Cruises

10 - Azamara Club Cruises

*KÜÇÜK KRUVAZİYER GEMİLERİ [500’den az yolcu taşıyanlar]

1 - Seabourn Cruise Line

2 - Crystal Cruises

3 - Windstar Cruises

4 - Regent Seven Seas Cruises

5 - Paul Gauguin Cruises

6 - SeaDream Yacht Club

7 - Lindblad Expeditions - National Geographic

8 - Compagnie Du Ponant

9 - Celebrity Cruises

10 - Silversea

● NEHİR KRUVAZİYERLERİNİN EN BAŞARILI GEMİCİLİK ŞİRKETLERİ

1 - Uniworld Boutique River Cruise Collection

2 - Viking River Cruises

3 - Tauck River Cruising

4 - Aqua Expeditions

5 - Grand Circle Cruise Line

6 - Crystal River Cruises

7 - Scenic Luxury Cruises & Tours

8 - Vantage Deluxe World Travel

9 - Avalon Waterways

10 - AmaWaterways

● POPÜLER OKYANUS KRUVAZİYER BÖLGELERİNİN EN BAŞARILI GEMİCİLİK ŞİRKETLERİ

* Karayipler: Carnival Cruise Line

* Akdeniz: MSC Cruises

* Asya-Pasifik: Costa Cruises

* Kuzey Avrupa: AIDA Cruises

* Alaska: Princess Cruises

* Avustralya: P&O Cruises Australia

* Birleşik Amerika Batı Kıyısı: Carnival Cruise Line

* Güney Amerika: MSC Cruises

* Kanarya Adaları: AIDA Cruises

* Hint Okyanusu/Kızıl Deniz/Orta Doğu: MSC Cruises

* Bermuda: Norwegian Cruise Line

* Trans-Atlantik: Cunard Line

* Kanada/New England: Royal Caribbean International

* Hawaii: Norwegian Cruise Line

* Afrika: MSC Cruises

* Panama Kanalı: Princess Cruises

* Antarktika: Hurtigruten

* Dünya Turu: Cunard Line

Yazımın sonunda, gezegenimiz denizciliğinin geçtiğimiz 25 Haziranda kutlanan “Dünya Denizciler Günü” (ki bu seneki teması GÜVERTEDE CİNSİYET EŞİTLİĞİ idi) ile ülkemiz denizciliğinin yarın kutlanacak 1 Temmuz “Kabotaj Bayramı”nı ben de içtenlikle tebrik etmek istiyorum.

Verimli günler ve gelecek pazar yine bu sütunda görüşmek üzere.