Yabancılar denizden giriyor

2010 yılına ait yayımlanan yük elleçleme raporları, limanlardaki yük hareketlerinin ekonomik kriz öncesindeki döneme geri dönüldüğünü gösteriyor. 2010 yılında bir önceki yıla göre konteyner bazında % 29, dökme kuru yük ve genl kargoda % 44 ve araç elleçlemelerinde ise  % 52 büyüme gerçekleştiği görülüyor.
90?lı yıllarda özelleştirmeye açıldığında lokal ve küçük şirketlerin ilgi gösterdiği limanlar, bugün büyük yerli grupların ve yabancı şirketlerin ilgi odağı haline geldi. Bazı limanların ihale bedelleri milyar dolara ulaştı. Türk limanlarına ilgisini artıran yabancılar ise tercihini konteyner limanlarından yana kullanıyor.
Türkiye?de büyük çoğunluğu özel sektöre ait 176 liman ve iskele bulunuyor. Ayrıca Ulaştırma Bakanlığı, Türkiye genelinde dört büyük konteyner limanı kurmayı planlıyor. Projelerden ilki dünyanın en büyük 10 limanından biri olacak Kuzey Ege (Çandarlı) Limanı ihalsesi de yapıldı.Toplam 400 milyon dolara mal olacak dev yatırım yap-işlet -devret modeliyle hayata geçirilecek.
Türk limanlarının ilgi merkezi haline gelmesinin altında artan dış ticaret ve ticaretin % 90?ının limanlardan yapılıyor olması yatıyor.
Hükümetin, Cumhuriyetin 100. yıldönümünde 500 milyar dolarlık ihracat hedefi, dış ticaretin yüzde 90?ını elleçleyen liman işletmelerinin iştahını kabartıyor. Çünkü bu bir o kadar da ithalat yük demek. Büyük yerli gruplar liman özelleştirmelerinde daha büyük rol oynarken, yabancılar da yeni yatırım ve ortaklıklarla oyuna girmeye devam ediyor. Sektörde devam eden yatırımlar ve yeni projeler, Türk limancılığının kapasitesini beş yılda iki katına çıkaracak.

Limanların 2010?da iş hacmi arttı

2010 yılına ait yayımlanan yük elleçleme raporları, limanlardaki yük hareketlerinin ekonomik kriz öncesindeki döneme geri dönüldüğünü gösteriyor. 2010 yılında bir önceki yıla göre konteyner bazında % 29, dökme kuru yük ve genl kargoda % 44 ve araç elleçlemelerinde ise  % 52 büyüme gerçekleştiği görülüyor.
Türk limanları geçen yıl 5.8 Milyon TEU konteyner elleçledi.Genel kargo ve dökme kuru yük hareketi ise 101 milyon tonu aştı.Limanlardaki araç hareketi ise 1.5 milyon adede yaklaştı.Düşüş yaşayan yük tipi ise sıvı yük oldu. 2009 yılında 38 milyon ton sıvı yükün elleçlendiği limanlarda geçen yıl sadece 15 milyon tondu.

Oyuna büyük oyuncular giriyor

Türkiye?de işletme hakkı Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları?na (TCDD) ait 16 liman, geçen 17 yıl içinde özel sektöre geçti.Limanların 17 yıllık özelleştirme serüveni sonunda Hazine?ye 1 milyar 657 milyon dolar kazandırıldı. 90?lı yıllarda özelleştirilen limanlara local şirketler talip olurken,  bugün büyük Türk grupların limanları alabilmek için globa liman operatörleri ile kapıştığı görülüyor.  Tekirdağ limanını alan ve Akport adını verdiği limana 60 milyon doların üstünde yatırım yapan Akkök Grubu?nu, Bandırma Limanı?nı alan Çelebi Holding, Derince Limanı?nı alan Türkerler Grup (ihale iptal edildi) ve son olarak İskenderun Limanı?nı alan Limak Grubu takip etti. Bankacı Hüsnü Özyeğin?in sahibi oldu Fiba Holding?in de Kumport limanını alması dikkat çekiciydi.

DPA arsa alarak geldi

Türkiye?ye liman yatırımı için gelen ilk şirketlerden Dubai Ports Authority, 2005 yılında İzmit Körfezi?nde konteyner limanı kurmak için 105 milyon dolara arazi satın aldı. Dubai Ports?un hedefindeki liman için deniz üzerinde 257 dönümlük dolgu işlemi yapılacak. Toplam olarak 504 bin metrekarenin üzerinde  yapılacak limanda 800 bin adet konteyner depolanabilecek.
Proje kapsamında dolgu sahasının ucunda toplamı 912 metre uzunluğunda iki adet konteynır rıhtımı inşa edilecek.

PSA Mersin ile Akdeniz?de büyüyor

Singapur merkezli PSA Group daha akılcı davrandı ve 2007 yılında Türk şirket Akfen ile ortak Mersin Limanı?nın ihalesine girdi ve 755 milyon dolara 36 yıllığına limanın işletmesini aldı. Son üç yılda 100 milyon doların üstünd yatırım yapan liman, 2012 yılında 1.7 MTEU?luk kapasiteye ulaşmayı hedefliyor.

Hutchison bürokrasiyi aşamadı

Çinli liman operatörü Hutchison Türkiye?de İzmir Limanı?nı gözüne kestirmişti.  Global-Hutchison-LİMAŞ Ortak Girişim Grubu, 2007 yılında 1 milyar 275 milyon dolarlık en yüksek teklifle İzmir Limanı?nın 49 yıllığına işletme hakkını kazandı. Karar mahkemeye taşındı ve Danıştay, ancak ihale tarihinden 29 ay sonra olumlu karar verdi. ÖİB, Global-Hutchison-LİMAŞ Ortak Girişim Grubu?nu sözleşme çağırdığında konsorsiyum, ekonomik kriz sebebiyle gerekli finansmanı bulamadığını ve limanı almaktan vazgeçtiğini belirtti.Ulaştırma bakanlığı limana 300 milyon dolar modernizasyon yatırımı yaparak limanı yeniden ihaleye çıkracak. Geçen yıl Anayasa?da yapılan değişiklikler ile birlikte özelleştirmlerin önündeki engelin de ortadan kalkması,  liman özelleştirmelerinin daha kısa sürede yapılmasını sağlayacağı belirtiliyor. 

MSC, Tekirdağ?da konuşlanıyor

Dünyanın en büyük ikinci konteyner operatörü Mediterranean Shipping Company?nin (MSC) de Türkiye?de liman yatırımına başlaması dikkat çekiyor. MSC ortaklığı ile Tekirdağ?da inşaatı devam eden Asyaport?un 400 milyon dolar yatırımla tamamlanacağı ve Türkiye?nin en büyük konteyner limanı olacağı belirtiliyor. Liman, 2016?da tam kapasiteyle çalışmaya başladığında yılda 2,5 milyon TEU elleçleme kapasitesine sahip olacak

İspanyol TCB Aliağa?da

İspanya merkezli terminal operatörlerinden TCB Grup ise liman yatırımını İzmir Körfezi?nden yana kullandı.  Aliağa Nemrut Körfezi?nde hayata geçirilen TCEEGE Konteyner Terminali,  750 m uzunluğunda gemi yanaşılabilir rıhtıma ve ortalama -20 m deniz derinliğine sahip, 3 adet mobil liman vinç, 5 adet 45 ton kapasiteli dolu konteyner istifleme vinci ve 18 adet 65 ton kapasiteli konteyner dorsesi bulunuyor.  Geçen yıl 6 adet RTG?nin kurulumuna başlayan TCEEGE, bu yıl da hizmete alınacak  2 adet STS rıhtım vinci ile yatırımlarını sürdürecek. Mevcut yıllık elleçleme kapasitesi 400.000TEU  olan TCE EGE Konteyner Terminalinin hedefi yıllık 1 Milyon TEU?luk kapasiteyeulaşmak.

Murat ERDOĞAN -  PERŞEMBE ROTASI