Ulaştırma Bakanlığı?nın 2003 yılında liman ücretlerinde yüzde 50 indirim yapması, üç yılda kruvaziyer gemileriyle Türkiye?ye gelen yolcu sayısını 300 binden 1 milyona çıkardı. Ancak, liman ücretleri Avrupa ülkelerine oranla hala yüksek.Türk limanlarını tercih eden bir kruvaziyer gemisi; sağlık resmi için 8, fener resmi için 10, pilotaj ve römorkaj için ise 8 bin dolar olmak üzere toplam 26 bin dolar ödemek zorunda. Eğer aynı gemi, komşumuz Yunanistan?ı seçseydi, yaklaşık 9 bin dolar ödeyecekti.

Bazı stratejik uzmanlar, gelecekte deniz üstünde kentlerin inşa edileceği ve zamanla bu kentlerde yaşamın başlayacağı doğrultusunda görüş bildiriyor. İnsanların çoğu için bu düşünceler hayal gibi görülse de, bugün su üstünde gezen ve modern bir şehri aratmayacak özelliklere sahip kruvaziyer gemileri uzmanların bu görüşünü haklı çıkarır gibi. Yüzen şehir diye adlandırılan milyar dolarlık kruvaziyerlerde tatil yapan yolcu miktarında her yıl yüzde 8 oranında büyüme yaşanıyor. 500 milyon doların üstünde fiyatlara inşa edilen bu gemilerin 300 dolar ile 2 bin 500 dolar gibi düşük fiyatlarda hizmet vermesi, gemilere yatırım yapan cruise işletmelerinin de, uzmanların geleceğe dair görüşlerine inandığını gösteriyor.

Kış aylarında Güney Amerika ve Karayipler hattında çalışan, yüzer şehir olarak tabir edilen cruise gemileri, bahar ile birlikte Akdeniz çanağına geri döndü. Avrupa'nın tatil döneminin Temmuz ve Ağustos olması nedeniyle, Kasıma kadar Akdeniz'de çalışan bu gemilerde ucuz seyahat etmek isteyen yolcular için Hazirana kadar çok cazip fiyatlar olabiliyor. Kışın ise Akdeniz turları için promosyonlar düzenleniyor. Böylelikle milyar dolarlık yatırımlar yapılarak yüzmeye başlayan cruise (kruvaziyer) gemilerinde 500 Euro?ya kadar bir hafta boyunca 4-5 ülke gezerek tatil yapma şansı artık mümkün hale geldi.

Dünyada 12 milyon kişi bu gemilerle tatil yapmayı tercih ederken kruvaziyerde seyahat eden Türk tatilcileri bu rakamın binde birini oluşturuyor. Geçen yıl kruvaziyerler ile Türkiye?ye gelen yolcu sayısının 1 milyonu aştığı belirtilirken, 1 gemideki yolcuların günlük ortalama harcamasının da, 1700 doları bulduğu tahmin ediliyor. 2003 yılanda liman ücretlerinde yapılan indirimlerin ardından Türk limanlarını seferlerine ekleyen kruvaziyer işletmelerinin, bu yıl içinde ülkeye binin üstünde gemiyle 1 milyon 200 bin yolcu getirmesi öngörülüyor. Türkiye?ye sefer yapan cruise şirketleri arasında MSC Cruises, Costa Cruise, ve Princess Cruises gibi uluslararası firmalar ağırlıkta. Önceleri Türkiye?yi uğrak limanı yapmayan 3 bin 500?ün üstende yolcu kapasiteli gemilerin bu yıl Türk limanlarına gelecek olması turizmcilerin yüzünü güldürüyor. Costa Cruise?in bu yıl filoya kattığı 3 bin 700 yolcu kapasiteli Costa Serena adlı gemisi bu yaz, Kasım ayına kadar İstanbul ve İzmir limanlarına 24 sefer düzenleyecek. MSC Cruises?in 3 bin yolcu kapasiteli MSC Orchestra gemisi ise 6 Hazirandan itibaren İstanbul kalkışlı haftalık seferlere başlayacak. Bu gemi hareketleri, 2007 yılında kruvaziyer turizminde yüzde 30 büyüme öngördüğünü söyleyen Ulaştırma Bakanı İsmet Yılmaz'ın, 2007 yılının kruvaziyer turizminde rekor yılı olacağı söylemini doğrular boyutta.

Limanlara 20 milyar dolar bırakıldı

Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği?nin (CLIA) raporunda, kruvaziyer turizmi için Avrupa?da acente, inşa ve seyahatlere harcanan paranın 8,3 milyar Euro olduğu ve 2010?da 12,7 Euro?ya ulaşacağı belirtiliyor. Avrupa tersaneleri geçen yıl 3,1 milyar Euro?luk cruise inşası gerçekleştirdi. Cruise inşasında Aker Avrupa?daki tersanelerinin büyük ağırlığı bulunuyor. Bugüne kadar 372 feribot ve kruvaziyer gemisi inşa eden Aker Group?un sipariş defterinde ise 11?i cruise olmak üzere 29 kruvaziyer ve feribot kontratı bulunuyor. Geçen yıl kruvaziyer gemileriyle seyahat eden 12 milyon turistin limanlardaki harcamalarının 20 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Raporda önümüzdeki üç yılın kruvaziyer turizminin altın çağı olacağı belirtilirken, 2010?da yolcu sayısının 32 milyona çıkması bekleniyor.  

Liman tarifelerimiz Yunanistan?ın 3 katı

Türk limanları, her yıl filolarına kattıkları yeni gemiler için alternatif liman arayan kruvaziyer işletmeleri için cazip noktası. Ancak liman masraflarında indirim yapılmış olmasına rağmen Avrupa limanlarına nazaran yüksekliğini koruyor. Liman tarifeleri, komşumuz Yunanistan?ın üç katı fiyatında. Türkiye?ye gelen bir kruvaziyer gemisi sağlık resmi için 8 bin, fener resmi için 10 bin, pilotaj ve römorkaj için ise 8 bin dolar ödemek zorunda. Pazardaki rekabette bir adım öne geçmek isteyen Cruise işletmeleri seferlerine turistik ve ucuz limanları eklemeyi tercih ediyor. İzmir DTO?nun 2 dolar olan ayak bastı paralarını ödemesi, İzmir Limanı?na gelen kruvaziyer sayısını iki yılda tek haneli rakamlardan 70?in üzerine çıkarmasında büyük etken oldu. Son yıllarda Türkiye?ye gelen kruvaziyer ve yolcu sayısında ciddi artışlar olsa da, ülke potansiyelinin daha büyük olduğu düşünülüyor. yüzde 9 oranında büyüme gösteren dünya kruvaziyer turizmine paralel 2015 yılnda Türkiye'ye kruvaziyer gemileriyle gelen yolcu sayısının 3 milyona çıkması bekleniyor. Sahip olduğu tarih ve turizm avantajıyla kruvaziyer işletmeleri için çekim noktası olan Türkiye?nin diğer bir dezavantajı limanlarının yetersizliği. Bugün için Türkiye?nin sadece 8 limanında kruvaziyer gemilerine hizmet veriliyor. Son beş yılda Türkiye?ye gelen kruvaziyer sayısı 200?lerden binlere çıkarken ülke limanları bu büyümeye ayak uydurmakta zorlanıyor. Bin-bin 500 yolcu ile gelen küçük tonajlı kruvaziyerlerin yerini bugün 3 bin ?3 bin 500 yolcu taşıyan daha büyük tonajlı gemiler almaya başladı.

En büyüğü Genesis

Royal Caribbean?e ait Aker Tersanesi?nde inşası süren 2009?da teslim edilecek olan 900 milyon Euro değerindeki 220 bin Grostonluk ?Genesis? adlı gemi 360 metre uzunluğa, 47 metre genişliğe sahip. 5400?ü yolcu olmak üzere 8400 yolcu ve personel kapasitesine sahip gemi en pahalı cruise gemisi olma özelliğini taşıyor.

cruise işletmelerinin gemi yatırımları

Bu yıl cruise sektörü yeni inşada da oldukça hareketli. Tersanelere 27 bin 400 yolcu kapasiteli, 1 milyon grt'luk 13 yeni gemi sipariş edildi. Cruise sektörünün lideri Carnival Group bünyesinde faaliyet gösteren 13 cruise şirketinin 8 milyar dolarlık 19 gemi siparişi bulunuyor.

• Carnival Cruise Line?ın, 2009 ve 2011 de teslim alacağı 3600 yolcu kapasiteli 130 bin grt'luk 677 milyon ve 738 milyon dolar değerinde iki gemisi bulunuyor.
• P&O Cruises, 535 milyon Euro?luk 116 bin tonluk gemisini ise 2010 teslim alacak.
• Costa Cruise'nin de 2009 ve 2010 teslim alacağı her biri 420 milyon Euro değerinde 92 bin tonluk 2260 yolcu kapasiteli iki gemisi bulunuyor.
• Seabourn Cruise Line ise 32 bin tonluk her biri 250 milyon dolarlık iki gemisini 2009 ve 2010?da filoya katacak.
• MSC Cruise?nin, 2008 ve 2010?da teslim alacağı 400 milyon değerinde 4 bin yolcu kapasiteli 90 bin tonluk iki gemisinin dışında 2008 ve 2009?da teslim alacağı 1650 kabinli iki gemisi ile filosunu 12?ye çıkaracak.
• Royal Caribbean Cruise Line?ın, Aker Tersanesi?ne sipariş ettiği 5400 yolcu kapasiteli 220 bin tonluk 2009?da teslim alacağı 900 milyon Euro'luk Cruise dünyanın en pahalı cruise gemisi olarak kabul ediliyor.
• Celebrity Cruises, 2850 yolcu kapasiteli 117 bin tonluk ikiz kardeşe 640 ve 698 milyon dolar ödeyecek. Gemileri 2009 ve 2010?da teslim alacak.
• Norwegian Cruise Line ise 2009 ve 2010?da teslim alacağı 4200 yolcu kapasiteli 150 bin tonluk iki gemisinin her biri için 735 milyon Euro ödeyecek.

550 Euro?ya tatil imkanı

• MSC Cruises?in 3 bin yolcu kapasiteli yeni gemisi MSC Orchestra 06 Haziran-31 Ekim tarihleri arasında İstanbul kalkışlı Dubrovnik (Hırvatistan), Venedik, Bari (İtalya) Katakolon (Yunanistan) İzmir ve İstanbul seferleri yapacak. Bir haftalık seyahat ücretleri erken rezervasyonlarda ve belirli dönemlerde 555 Euro?ya kadar düşebiliyor. Aynı geminin 31 Ekim-3 Kasım arasında 4 günlük İstanbul Dubrovnik ve Venedik turuna ise 215 Euro?ya katılmanız mümkün.
• Costa Cruise?in yeni gemisi Costa Serena ile Venice limanından başlayan ve Bari, Katakolon, İzmir, İstanbul, Dubrovnik, Venice seferinin bilet fiyatı 1079 Euro?dan başlıyor. Costa Victoria gemisinin Civitavecchia, Cantania, Patmas, Mykonos, İzmir, Santorini, Civitavecchia turuna 939 Euro ödeyerek katılmanız mümkün.
• Royal Caribbean?ın Splendour of the Seas gemisinin 26 Mayıs-10 Kasım tarihleri arasındaki 7 gecelik Venice, Dubrovnik, Kuşadası, Santorini, Corfu, Venice seferinin bilet fiyatları ise 560 Euro?dan başlıyor.

Murat ERDOĞAN ? PERŞEMBE ROTASI