Gemi inşada kafalar karıştı

Amerika Birleşik Devletleri?nde yaşanan konut kredilerindeki krizin ardından, krizin gemi inşa sanayisini de etkileyeceği doğrultusunda basında yayımlanan haberler ve analistlerin yorumları; öte yandan Koreli tersanelerin büyük sipariş alımına devam etmeleri, denizcilik sektörünün kafasını iyice karıştırdı. Bir önceki yıla oranla Ocak ve Şubat aylarında toplam yeni gemi siparişlerinde düşüş görülse de, Kore tersanelerinin ilk iki ayda yeni gemi siparişlerinde rekorlar kırması marketi daha da karmaşık hale getiriyor.

Bazı operatör ve armatörler, krizin gemi inşa finansmanında da daralma yaratacağı ve likitide sıkıntısı çeken armatörlerin gemi siparişlerini iptal etmeye başlamasının ardından markette ilginç resale satışların yaşanacağına inanıyor. Sermayesi olan bazı operatörler ise şimdiden fırsatları kollamaya başladı. Filosunda 29 gemi olan ve 39 adet yeni gemi siparişi olan Seaspan Corp?un Başkanı Wang?ın bu konudaki açıklaması bu beklentiyi doğruluyor; "Bir kaplan gibi fırsatların gelmesini bekliyoruz. Bu fırsatları değerlendirecek yeterli likitimiz ve sermayemiz var.?

Bugün sipariş verilen bir gemi için dört yıl sonra teslim sözü veren dünyadaki tersanelerin sipariş defterinde yaklaşik 400 milyon dwt yeni gemi kontratı bulunuyor. Bu gemilerin toplam finansal değerinin ise 400 milyar dolar civarında olduğu belirtiliyor. Sipariş defterindeki gemilerin yaklaşik yüzde 75?inin ise finansmanı henüz temin edilmiş değil. Amerika?da kendini gösteren mortgage krizinin ardından, üç yıl içinde yaklaşik 300 milyar dolarlık likitide yaratması gereken denizcilik sektörü için kötü senaryolar şimdiden üretilmeye başladı.

Bu kötü senaryoların gerçekleşmesi ise sermayesi olan operatörlere yeni fırsatlar getireceği düşünülüyor.

Kriz borsada kendini gösterdi

Amerika?da başlayan krizin uluslararası kredi piyasalarına yansıması halinde, yoğun gemi siparişi veren ve likitidesi olmayan armatörler, ödemelerde zorlanacağa benziyor.

2007 yılı süresince yeni siparişlerde G.Kore?yi de geride bırakan Çin tersanelerinin bu yılın ilk iki ayında geçen yıla oranla çok düşük gemi siparişi alması ve borsaya kayıtlı tersanelerin değer kaybetmesi senaryonun gerçekleşme ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor. Çin?in en büyük tersanelerinden Dalian Shipbuilding Industry Ltd yetkilisi, geçen ay yaptığı açıklama da, düşüş gösteren yeni gemi siparişlerine dikkat eçekerek, bu düşüşün nedeni olarak da ABD?deki kredi piyasalarındaki endişelerin giderek artmasını göstermişti.

Borsada işlem gören tersane hisselerinin son aylarda değer kaybetmesi, endişelerin daha da büyümesine neden oldu. Hong Kong borsasına kayıtlı Guangzhou Shipyard?ın hisseleri son üç ay içinde % 38 düşerken,  aynı süre zarfında Yangzijiang Shipbuilding?in hisseleri de yaklaşik % 55 değer kaybetti. Aralık ayında Singapur borsasına kayıt olan JES International ise, yeni yıldan bu yana % 64 oranında düşüş yaşadı.

Sipariş iptalleri başladı

Piyasalarda gerçekleşmesi beklenen likitide sıkıntısı yeni siparişlerin yanı sıra, mevcut sipariş defterini de etkilemeye başladı. Hong Kong merkezli Jinhui şirketinin, uluslararası kredi piyasalarındaki belirsizliklerden dolayı bir armatörün büyük tonajlı iki adet dökme kuru yük gemi siparişin iptal ettiğini açıklaması, siparişlerin iptali dalgasının başlayabileceği düşüncesini doğurdu. Jinhui, kontrat fiyatları 122 milyon dolar olan siparişlerin iptali için şirketin 4 milyon dolar ceza ödedigini de sözlerine ekledi.

Kredi analistleri, düzenli hat müşterileniz ve uzun dönem taşima kontratlarınız olsa dahi bugün itibariyle kredi bulmanın çok daha zor olduğunu belirtiyor. Bunun nedeni ise Amerika?daki kedilerde yaşanan krizin ardından bankaların kararsızlığı ve piyasayla ilgili kuşkularının devam etmesi

İptaller fırsatları da beraberinde getirecek

Piyasada şuan için çok fazla sipariş iptalininin görülmediği vurgulanırken, ancak bir dalganın yayılmasına mümkün gözüyle bakılıyor. Böyle bir senaryonun ise sermaye birikimi ve likitidesi olan şirketleri heyecanlandırdığı da bir gerçek. Filosunda 29 gemi olan ve 39 adet yeni gemi siparişi bulunan Seaspan Corp?un Başakanı Wang, ?Önümüzdeki dönemde ilginç satışların olacağını düşünüyor. Bir kaplan gibi fırsatların gelmesini bekliyoruz. Bu fırsatları değerlendirebilecek yeterince likitimiz ve sermayemiz var. Dünya tersanelerinde toplam değeri 350 milyar doları aşan, 1.100?ün üstünde gemi siparşi var. Önümüzdeki üç yıl içinde 350 milyar dolar likitidenin finansının sağlanması için başka bir yol da bulunmuyor? diyerek heyecanın nedenini açıklıyor.

Sipariş iptallerini tetikleyecek ve finans sectörünü endişelendirecek diğer bir sürecin ise gemi arzındaki artıştan dolayı navlunların aşağılara inmesiyle başlayacağı belirtiliyor.

G.Kore?nin devleri krize ya inanmıyor ya da aldırmıyor

Güney Kore tersanelerinin 2008 yılının ilk aylarında yeni sipariş miktarlarında rekor üstüne rekor kırmaları, piyasalardaki kredi sıkınıtısının gemi inşa sanayisini yakından etkileyeceği yorumlarını ise haksız çıkaracak boyutta. Kore tersaneleri dört yıla yaydıkları siparişleri erken tamamlamak ve pastadan daha fazla pay almak için yeni ve büyüttükleri havuzlarıyla üretimlerini artırmaya devam ediyor. Geçen yıl yeni gemilere harcanan toplam 189,8 milyar doların yaklaşik yarısını kapmayı başaran Kore tersaneleri, yeni sipariş miktarını artırdığı gibi satış gelirlerini de katladı. Kore, şubat ayında geçen seneye oranla dört kat daha fazla satış karı elde ederek 13.2 milyar won olan karı 55.2 milyar wona çikarmayi başardı.

Clarkson?un verileri de Kore gemi inşa sanayisinin Çin ve Japonya?nın aksine 2008 yılına iyi başladığını gösteriyor. Bu yılın ilk iki ayında dünya tersanelerine toplam 6.38 milyon compensated gross tons (CGT) sipariş verildiği görülüyor. Bu rakam geçen yıla göre siparişlerde % 36,2 oranında düşüş olduğunu gösteriyor. Alınan bu siparişlerin yaklaşik 4 milyon CGT?sini ise Kore tersaneleri oluşturuyor. Bu veriler, Kore tersaelerinin adı geçen süre zarfında yaklaşik yüzde 63 artış gösterdiğini, Çin 64,3 ve Japonya?nın ise 73,4 oranında düşüş yaşadığını gösteriyor. 

Devler yeni siparişler almaya devam ediyor

Analistler, özellikle Kore?deki tersanelerin gerçekleşmesi beklenen finansman sıkıntısıyla ilgili bir endişesi olmadığını söylüyor ve yeni gemi talebinin yılın üçüncü çeyregine kadar bu şekilde gitmesini beklediklerini belirtiyorlar. 2002 ve 2003?de düşük döviz kurlar nedeniyle zarar yapan tersanelerin bugün, yükselen çelk fiyatlarını ve döviz kurları dikkate alarak yüksek gemi fiyatlarıyla kendilerini garantiye almaya devam ettiği de ifade ediliyor.

Dünya gemi inşa sanayisinde kapasite ve cirosuyla dünya liderliğini elinde bulunduran Hyundai, bu yıl sonunda yaklaşik 29 milyar dolar değerinde kontrat yapmayı planlıyor. Hyundai Heavy Industry, geçen ay 5,7 milyar dolar değerinde yeni kontrat yaparken

Hyundai Grubu?nun ve dünyanın en büyük tersanesi Hyundai Samho, ilk iki ayda 7 milyar dolar değerinde sipariş aldı. Geçen sen aynı süre zarfında bu sipariş miktarı sadece 803 milyon dolardı.

Dünyanın ikinci büyük tersanesi ünvanini taşiyan Samsung Heavy Industries?in son siparişi ise, bir Amerikan şirketinden geldi. Samsung, toplam değeri 1.35 trillion won (US$1.3 billion) olan iki adet ?drill ship? siparişi aldı. 2011?in temmuzunda teslimi plananan bu gemiler deniz altında petrol aramaları için kullanılacak.

Üçüncülük ünvanina sahip Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering ise, şubat ayının sonunda 1,26 milyar dolar değerinde yeni gemi siparişi aldı. Şuanki sipariş defterinin toplam değeri ise 38 milyar dolar. Bu sene sonunda geçen seneye oranla 50?den fazla gemi teslim etmeyi planlıyor.

Murat ERDOĞAN - PERŞEMBE ROTASI