7 yıl önce 100 dolarlık Bitcoin alsaydınız, milyonerdiniz

Arkasında ne bir ülke, ne bir yasal otorite ne de bir fiziksel para (görselleri bile aslında gerçek değil) var ama herkesin gözü onda. Kiminin evde kendi bilgisayarı ile bastığı, kiminin ise sanal dünyanın sanal borsalarından aldığı, stokladığı, sattığı dijital para birimi Bitcoin 4 bin 400 doları da geçti.

1- Nedir, ne zaman çıktı?

Geçmişi 2009 yılına dayanan Bitcoin, kriptolu para birimi olarak bilgisayarlarda matematiksel problemleri çözen bir yazılım tarafından elektronik ortamda basılıyor. Üretilen veya satın alınan Bitcoin’ler dijital cüzdanlarda tutulup kullanılabiliyor. Hiçbir merkezi otorite tarafından kontrol edilmeyen Bitcoin’in değerini, dijital dünyadaki kullanım oranı belirliyor. Siber dünyada bulunan her TB veri, veri madenciliği ile dijial paraya çevrilebiliyor. Kısacası internetin olduğu her yerde veri madenlenip, bu veriler paraya dönüştürülüyor.

2-Nasıl alınıp satılıyor?

Bitcoin’e yatırım yapmanın ön koşulu, dijital bir cüzdan ve hesap sahibi olmak. Dijital cüzdan da bilgisayar ‘hard disk’ine Bitcoin depolanabilen bir yazım temelli cüzdan veya online web tabanlı bir cüzdan servisi olabiliyor. Yine bu cüzdanlar ve değiş tokuş platformları aracılığıyla Bitcoin alınıp satılabiliyor. Diğer bir deyişle Bitcoin sahibi olmak için ya Bitcoin madenciliği yaparak üretmeniz ya da Bitcoin borsalarından değiş tokuş yapmanız gerekiyor.

3- Yasal mı?

Aslında Bitcoin’in yasal durumu, tüm dünyada tartışmalı. Ancak yine de Asya başta olmak üzere bazı bölgelerde resmi ödemelerde kullanılmaya başlandı. Türkiye’de ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Kurumu’na göre Bitcoin, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmiyor. Bu nedenle de kanun çerçevesinde gözetim ve denetimi yapılamıyor. Türkiye özelinde yasadışılığı değil, yasal boşluğu söz konusu olan Bitcoin’in riski de kullanıcıya kalıyor.

4- Alternatifleri ne?

Kripto para birimlerinin en çok bilineni Bitcoin olduğu kesin ama bu alanda tek değil. Blockchain (‘şifrelenmiş bir zincirleme veri tabanı modeli’, diye özetleyip, bu konuyu başka bir yazıya bırakalım) teknolojisi temelli Bitcoin benzeri 800’den fazla dijital para birimi var. Bu kripto paralara dünya genelinde yatırılan tutar toplam 150 milyar doları aştı. Bu tutarın yaklaşık yarısı Bitcoin’de, ikinci sırada ise 30 milyar doları aşan piyasa değeri ile Ether var.

5-Ülkeler ne yapıyor?

Bitcoin işlemlerinin yüzde 45’i Japon Yeni ile yapılıyor. Türkiye ve TL ise bu pazarda 40. sırada. Bir de kendi Bitcoin’ini geliştirmeye soyunanlar var. Estonya kendi sanal parasına ismini verdi bile: ‘Estcoin’. Rusya da kendi kripto parasını geliştirmek için çalışmalara başladı. Yüzde 2 bini bulan hiperenflasyonla boğuşan Venezüella’da ise halk, elindeki nakit paranın değerini kaybetmemesi için Bitcoin’e koşuyor.

Necdet ÇALIŞKAN – CUMHURİYET

LOJİPORT