'Türk lojistikçisi yok olacak'

Avrupa Birliği?nin güvenlik amaçlı düzenlemelerinin başında yer alan ve 1 Ocak 2008?de Türkiye?de de uygulanması beklenen ?Yetkilendirilmiş Yükümlü? uygulamasının Türk lojistik sektörünün sonunu hazırlayacağı öne sürüldü.

Gümrük Müşavir Yardımcıları Derneği Başkanı Osan Başta,  ?Yetkilendirilmiş Yükümlü? statüsünün,  ABD?nin 11 Eylül sendromundan kaynaklanan kendisini korumasıyla ilgili çıkarılmış bir madde olduğunu açıkladı. Uygulamadaki temel prensibin ?eşyalar; deniz, hava ve kara sularına girmeden, benim yetkilendirdiğim kişiler tarafından kontrol edildikten sonra gelebilir? olarak özetlenebileceğini belirten Osan Başta, bazı ülkelerde örnekleri olduğu gibi Türkiye?de de bu işi  çok uluslu lojistik şirketlerin üstlenerek kontrolü ele geçireceklerine dikkat çekti.

 ?Yetkilendirilmiş Yükümlü?nün, herhangi bir kontrole tabi olmayacağını, vergisinin daha sonra ödemesi kolaylaştırılacak olan teminat sistemine bağlanacağını ve evrak üzerinden kontrolü yapılan bir sistemde çalışacağını ifade eden Osan Başta, ?Mutad olarak 10-12 saat süren gümrük işlemleri, bu sistemle 1 saate düşüyor. Şu anda e-gümrük sistemiyle zaten bu yapılıyor. Dolayısıyla, sonradan kontrol denilen sistem de devreye girerek, eşya hiç gümrük sahasına girmeden evrak üzerinden işlemleri yapılacak. Mal direkt olarak alıcısına teslim edildikten sonra, gerek görüldüğü hallerde ya da 1-2 ay aralarla baskın gibi kontrollerin yaşanabileceği bir sisteme giriliyor. Evet gümrükte bürokrasi engelleniyor ama gümrük pasifize de edilmiş oluyor. Bu ince çizgiyi çok iyi yakalamak gerek. Gümrük, pasifize olduğu zaman ekonomimizin ne hale geleceğini düşünmek lazımdır. Ülkemizde, bütün kontrol ve ticaretin kısıtlayıcı tedbirleri gümrükte yapılır. Diğer ülkelerde bu işlem gümrüklerde yapılmaz. Onlar sonradan kontrol denilen bu sistemi direkt tüketici üzerinden yapıyor. Bir malı alan tüketici, herhangi bir nedenle şikayet ettiğinde, bu mal ithal eşya dahi olsa, üretici şirkete kadar gidilerek, gerekli yaptırımlar uygulanabiliyor. Ama Türkiye?de bu işlemler sadece gümrük kapılarında yapılabildiğinden dolayı bu kadar bürokrasi var ve uzuyor. Evet Gümrük Kanunu değiştiği zaman gelecek olan bu ?Yetkilendirilmiş Kişi Statüsü?nde evrak üzerinde işlemler yapılacak. Ama asıl denetim ayağı; tüketici şikayetinde üreticiye kadar gidebilecek kontrolü kim yapacak? Hiçbir açıklama ve tedbir yok. Sonradan kontrolün Türkiye?nin altyapısı itibariyle yapılabilme olanağı 0?dır? dedi.  

Lojistik sektörümüzü zor günler bekliyor

Avrupa Birliği hedefinin, ?Yetkilendirilmiş Yükümlü? görevini bazı ülkelerde olduğu gibi çok uluslu lojistik şirketlerinin yapmasını sağlamak olduğunu belirten Başta, ?Asıl ürkmesi gereken uluslararası taşıma yapan nakliyeciler ve lojistik şirketleridir. Dikkat edilirse, dünya devi diye nitelendirdiğimiz lojistik şirketlerinin Türkiye?deki operasyonları gittikçe genişliyor. Özellikle kara taşımacılığı yapmayanlar bile, Türkiye?de yatırımlarına bu modu da ekledi. Bundan sonra, bir Türk lojistik şirketinin büyük bir projeyi alması gittikçe zorlaşmaktadır. 3 günlük karları hesaplamaktan vazgeçmeli, sonraki yıllarda altlarında bir tek araç kalmayacağının hesabını yapmalıdırlar. Karşımızda milyar dolarlık şirketler var. Gittikçe müşteri bulmakta zorlanacaklar. Çünkü, müşterinin ayağına giden firma kazanır. Kapıdan alıp, alıcının kapısına herhangi bir kurum sokmadan teslim etmek bu işin nihai kararıdır. Örneğin, Fransız bir üreticinin Türkiye?deki bir şirketle yapmış olduğu 3-5 yıl sürecek proje bazlı bir işi alabilmen için maddi olarak, kapasite ve AR-GE çalışmaları olarak  mücadele edeceğin şirketlerin seviyesinde olman lazım. Bugün Türkiye?deki lojistik şirketlerinin tümünü toplayalım maddi olarak bir TNT ya da DHL etmez. Dolayısıyla karşılarında devler var. Gene örneğin,  bir Fransız şirketi Fransa?da bir malı aldı. ?Yetkilendirilmiş Yükümlü? statüsüyle herhangi bir Türk şirketine ihtiyacı var mı? Yok, çünkü transit geçiş bu. İran kapısına kadar geldi, ?ben bunu geçiriyorum? dedi ve gitti. Buradan kim para kazanacak? Dolayısıyla asıl düşünmesi gerekenler lojistik şirketlerimizdir. Onlar Türkiye?nin katma değerinin büyük bir kısmını karşılıyorlar. Yarın, kedinin aslanı boğması durumu ile karşılaşacaklar, çok dikkat etmeleri lazım. Bu bir komplo teorisi değil. Naçizane önerim sadece 3 yıllarını görmesinler, geleceği düşünsünler. Kanunun bu şekilde çıkmaması için ellerinden geleni yapmak zorundalar? açıklamasını yaptı.

Türkiye?de yerleşik olmak şart değil

?Attığımız imzaların satır aralarını okuyamıyoruz? diye serzenişini dile getiren Osan Başta, özellikle 4458 Sayılı Gümrük Kanunu Değişiklik Tasarı Taslağı?nın 5 A maddesine dikkat çekti. Bu maddede, ?Uluslararası anlaşmalar dikkate alınarak, belirli Yetkilendirilmiş Kişi yükümlü kategorileri için Türkiye gümrük bölgesinde yerleşik olma hükmünden vazgeçileceği?nin yazdığını söyleyen Başta, ?Biz şimdiye kadar yaptığımız uluslararası anlaşmalarda bu maddeye hep çekince koyduk. Çünkü, devletin ayakta kalabilmesi için çalışan sektörleri kontrol edebilmesi ve o sektörlerden mutlaka bir vergi alabilmesi gerekli. Burada Türkiye gümrük bölgesinden kastedilen Türkiye?nin deniz, hava ve karasularıdır. Yani Türkiye?nin tamamını içeren fakat burada yerleşik olmayan; herhangi bir Türk kimliği olmayan; herhangi bir vergi dairesine vergi vermeyecek olan kişi tarif edilmektedir. ?Yetkilendirilmiş Kişi? Türkiye?de olmadan bu işlemleri yapabiliyorsa, bu pozisyonda bütün ticaret hayatı işin içine girer. Bunun örneğini çok kısa süre önce yabancı uyruklu doktorların Türkiye?de çalışması gündeme geldiğinde yaşadık. O kişilerden nasıl vergi alacak bu devlet? Türkiye?nin ticari hayatına iki satırla dinamit atmak bu kadar kolay olmamalı. Ayrıca, ?Yetkilendirilmiş Yükümlü? statüsü, Anayasa?ya, ticaret ve mali kanunlarımızın tümüne aykırıdır. Eğer bir anlaşma yapılıyorsa, burada iki taraf vardır. ?AB hazırladı, değiştirmeden imzalamak zorundayız? diyemezsiniz? diye konuştu.

Selçuk ONUR ? PERŞEMBE ROTASI