Maden ihracatçısına yüksek "konteyner hasar" faturası

Madencilik sektörü, konteyner tedarikinin yanı sıra taşıma esnasında konteynerlerde oluşan hasar bedeli sorunuyla karşı karşıya kaldı. Taşıma faaliyeti sırasında ortaya çıkan çeşitli ihmal ve kusurlu hareketler nedeniyle konteynerlerde meydana gelen hasardan dolayı firmalar doğrudan sorumlu tutuluyor. Sektör yetkilileri, bir konteynerin piyasa değerini dahi aşan oranda tazminat talepleriyle karşılaştıklarını söylüyor.

Konuyla ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Globe Stone/Dünya Taş Genel Müdürü Önder Öztunalı, “Eskiden 100 bin konteynerde 10 defa böyle bir sorun yaşardık. Sadece birinde ceza öderdik. O da maksimum 800 dolardı. Şimdi ise her taşımada mutlaka ceza ödüyoruz. Son 6 aydır toplam 270 bin dolar ceza verildi. Her yüklemede bu devam ederse yılda yaklaşık 1 milyar dolar ceza ödeyebiliriz. Kazancımızın 30 katı ceza ile karşı karşıyayız. 6 aydır bu problem devam ediyor” dedi. Doğaltaş sektörü olarak ihracatın iyi olduğu zamanda yıllık 220 bin konteyner yüklediklerini ifade eden Öztunalı, bu cezalar devam ederse ihracat yapamaz duruma geleceklerini söyledi.

“Konteynerin sıfır piyasa değerini aşan cezalar kesiliyor”

Sorunun çözümü için çalıştıklarını belirten İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Başkanı Aydın Dinçer, konteyner bulma noktasında karşılaştıkları güçlükler nedeniyle sektör ihracatının da zarar gördüğünü vurgulayarak, “Daha da önemlisi, dünya pazarında hakimiyet sahibi olan blok mermer ihracatçısı firmalarımız, özellikle son yıllarda kendilerinden kaynaklanmayan konteyner sorunlarıyla karşı karşıya. Çoğu zaman bir konteynerin sıfır piyasa değerini dahi katbekat aşan oranda tazminat talepleriyle karşılaşıyoruz” dedi.

“Taşıyıcı firmalar yüke özen göstermek zorunda”

Konteyner hattı sahibi şirketlerin, ihracatçı firmalara ait yüklerin özelliğine ve ağırlığına uygun konteyner tedariki yapmak ve güvenli konteynerler için Uluslararası Konvansiyon (CSC 72) kapsamında, yüke gereken özeni göstermekle yükümlü olduğuna dikkat çeken Dinçer, “İhracatçı firmalarımız ICC’nin (Uluslararası Ticaret Odası) yayımlamış olduğu Incoterms kurallarından FOB teslim şekliyle mal ihraç ediyor. Dolayısıyla gemi bordasından geçtikten itibaren yüke ve yükün içinde olduğu konteynere gelen hasar, sorumluluğu taşıyanın üzerindedir” dedi. Türk Ticaret Kanunu’na göre; konteynere gelen hasardan taşıyanın, aktarma limanında yapılan hatalı işlem sonucu oluşan hasardan ise limanda hizmet veren yük alıcısının sorumlu olduğunu vurgulayan Dinçer, “Konteynerde oluşan hasarın gerçek sorumlusunun tespiti yapılmadan hasar bedelinin doğrudan ihracatçı firmalarımızdan talep edilmesini yanlış buluyoruz” şeklinde konuştu.

“Eski ve mukavemeti düşük konteynerler veriliyor”

Sorunun çözümü için yürüttükleri çalışmalardan bahseden Dinçer, “Yakın zamanda hazırladığımız yol haritasını firmalarımızla paylaşacağız. Konteynerleri kiralarken blok doğal taş yüklediğimizi özellikle belirtmemize rağmen bizlere eski ve mukavemeti düşük konteynerler veriliyor. Firmalarımıza ödettirilmek istenen cezalar için de denizcilik alanında uzman hukukçulardan destek almaya başladık ve haksız yapılmış tahsilatları geri almayı talep edeceğiz” diye konuştu.

Ege Maden İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mevlüt Kaya da verilen cezalarla ihracat yapamaz hale geldiklerine dikkat çekti. Şirketlere yüklü cezalar verildiğini ifade eden Kaya, “Hem armatörlerin hem de devletin bu duruma el atması gerekiyor. Böyle devam ederse ihracat yapamaz duruma geliriz” dedi.

Firmaların gönderdiği blok mermer konteynerlerinde hasar olduğu gerekçesiyle taşıyıcı firmalar tarafından survey (inceleme) talep edildiğini ve tüm yükün aktarma limanında bekletildiğini söyleyen Dinçer, “Survey yapılacağı söylenerek firmaların malları bazen aylarca limanda bekletiliyor. Bu yaşanan gecikme müşterilerin zarar görmesine ve firmalarımıza olan güvenlerini kaybetmeleri sonucunda daha sonraki siparişlerini de iptal etmelerine neden oluyor” dedi.

"Şirketler ihracat sigortasını geniş kapsamlı yapmalı"

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Üyesi ve Denizyolu Çalışma Grubu Başkanı Cihan Özkal, denizyolu taşımacılığında mermer ihracatçılarının yaşadığı sorunlara değinerek, şunları kaydetti: “Konteynerde yaşanan hasarların ihracatçımıza yük olmaması için ihracat sigortasını geniş kapsamlı (ALLRISK) yapmaları gerekiyor. Özellikle yüklerin sabitlenmesi (LASHING) konusunda hizmet veren fi rmaların uzmanlığına dikkat etmeli ve bu fi rmaların sorumluluk sigortasına sahip olup olmadıkları yükleme öncesi kontrol edilmelidir. Yaptıkları işle ilgili mutlaka sertifi ka alınmalı. Böylece olası bir konteyner hasarı durumunda ihracatçılarımız mağdur olmayacaktır."

Erkan ÇAKAN – DÜNYA

LOJİPORT