Deniz taşımacılığında ÖTV'siz yakıt bereketi

Türk denizcilik sektörünün geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla 2004'te başlatılan ÖTV'siz deniz yakıtı uygulaması kapsamında kabotaj hattında taşınan yolcu sayısı yüzde 64, araç sayısı yüzde 110, elleçlenen yük miktarı da yüzde 80 arttı.

Deniz araçlarına verilen akaryakıttan alınmayan ÖTV tutarı, geçen yıl sonu itibarıyla 4,9 milyar lirayı aştı. Türk denizcilik sektörünün geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla 2004’te başlatılan ÖTV’siz deniz yakıtı uygulaması kapsamında kabotaj hattında taşınan yolcu sayısı yüzde 64, araç sayısı yüzde 110, elleçlenen yük miktarı da yüzde 80 arttı.

Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği uyarınca, yük ve yolcu taşıyan deniz araçlarına ÖTV’siz yakıt verilmesine imkan veren uygulama 1 Ocak 2004’ten itibaren hayata geçirildi.

Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü verilerine göre, ÖTV’si sıfırlanmış yakıt uygulamasının başladığı 2004’ten 2015’in sonuna kadar geçen sürede 87 bin 482 balıkçı gemisi, römorkör ve hizmet gemisi, ticari yat, yolcu gemisi ve feribot, tanker ile dökme ve kuru yük gemisine 3 milyon 791 bin 112 ton deniz yakıtı satıldı, tahsil edilmeyen ÖTV tutarı 4 milyar 924 milyon 108 bin lirayı buldu.

Uygulamanın başlamasının ardından geçen 12 yıllık süreçte teşvikli yakıttan en çok yolcu gemileri ve feribotlar ile balıkçı gemileri faydalandı. Vergi teşvikiyle sağlanan 4,9 milyar liralık tasarruftan özel sektörün aldığı pay yüzde 77’yi buldu.

Yüzde 75’i özel sektöre satıldı

Deniz taşımacılığına sağlanan vergi indiriminin etkisiyle kabotaj hattında büyük canlanma yaşandı. 2003-2015 döneminde yurt içi deniz taşımacılığı kapsamında taşınan yıllık yolcu sayısı yüzde 64’lük artışla 164 milyona, araç sayısı ise yüzde 110’luk artışla 13 milyon 42 bine yükseldi. Elleçlenen yük miktarı da yüzde 80’lik artışla 29,2 milyon tondan 52,5 milyon tona çıktı.

ÖTV’si sıfırlanmış akaryakıt satışı uygulamasının başladığı ilk yıl kamuya yapılan satışların payı yüzde 52 seviyesindeyken, yıllar içerisinde tablo tersine döndü. 2015 yılında gerçekleştirilen satışların miktar bakımından yüzde 85’ini özel sektöre, kalanını da kamuya yapılan teslimatlar oluşturdu. Uygulama kapsamında 12 yıllık süreçte gerçekleştirilen 3,8 milyon ton ÖTV’siz akaryakıt teslimatının yaklaşık yüzde 75’lik kısmı özel sektöre yapıldı.

Bu dönemde özel sektöre ait deniz araçlarına toplam 2 milyon 863 bin 576 ton ÖTV’si sıfırlanmış akaryakıt satışı gerçekleştirilirken, sağlanan teşvik miktarı ise 3 milyar 784 milyon 225 bin lirayı buldu. Aynı dönemde kamuya da 927 bin 536 ton ÖTV’siz akaryakıt verilerek, 1 milyar 139 milyon 882 bin liralık teşvik sağlandı.

En çok yolcu gemileri ve feribotlar faydalandı

ÖTV’siz deniz yakıtı uygulamasından miktar olarak en çok yolcu gemileri ve feribotlar faydalandı. Bu araçlara 12 yıllık süreçte toplam 1 milyon 560 bin 690 ton ÖTV’siz akaryakıt satıldı. Yolcu gemileri ve feribotları, 981 bin 376 tonla balıkçı gemileri, 512 bin 644 tonla tankerler, 319 bin 486 tonla dökme ve kuru yük gemileri, 312 bin 981 tonla römorkörler ve hizmet gemileri, 103 bin 932 tonla ticari yatlar izledi. Sayı olarak ise uygulamadan en fazla balıkçı gemileri yararlandı. Söz konusu dönemde 52 binin üzerinde balıkçı gemisine ÖTV’siz akaryakıt satışı gerçekleştirildi.

ÖTV’si sıfırlanmış akaryakıt uygulamasının 2004-2015 dönemindeki özel-kamu yıllık gelişimi şöyle:

Kamu Özel

Miktar (Ton) Tutar (Bin TL) Miktar (Ton) Tutar (Bin TL)

2004 125.216 98.800 115.584 91.200

2005 95.183 93.692 166.940 152.962

2006 92.988 91.318 190.457 171.510

2007 97.448 97.789 204.174 183.221

2008 99.576 109.590 206.706 199.051

2009 96.184 114.812 214.464 227.662

2010 93.518 136.705 227.233 289.625

2011 65.533 100.641 279.869 383.668

2012 35.423 57.935 329.311 496.849